Hoe kan ik een erfenis verdelen

Hoedoe door: Adine Faber-Versluis

Bekijk het profiel van Adine Faber-Versluis
Aantal Hoedoes: 468

Benodigdheden

• Testament
• Overlijdensakte
• Gevolmachtigde (optioneel)

Stappen

1. Lees het testament

   De makkelijkste manier om een erfenis te verdelen, is door gewoonweg de wensen van de overledene op te volgen. En dan gaat het niet om dat moeder ooit eens heeft gezegd dat Fientje die vaas mag hebben, maar om wat er daadwerkelijk op papier staat: in het testament. Als je niet weet of de overledene een testament heeft opgesteld, of bij welke notaris dit gebeurd is, dan kun je dit opvragen via het Centraal Testamentenregister in Den Haag. Dien de aanvraag schriftelijk in en vergeet niet een kopie bij te sluiten van de overlijdensakte. Je krijgt vervolgens een bericht van bij welke notaris het testament te vinden is. Vraag het testament bij die notaris op en kijk wat hierin staat. 

2. Inventariseer de erfenis

   Een testament geeft niet altijd over alles uitsluitsel. Daarom is het sowieso belangrijk om de erfenis te inventariseren. Wat is er eigenlijk te verdelen? Denk in het bijzonder aan:
   
   

   • (Hypotheek)schulden
   • Onroerend goed
   • Banktegoeden
   • Spaarpolissen
   • Verzekeringspolissen

   
   Houd er daarnaast ook rekening mee dat er waarschijnlijk veel persoonlijke bezittingen zijn die verdeeld moeten worden.

3. Maak een lijst van de kostbaarste zaken

   Als je een erfenis eerlijk wilt verdelen, dan zul je ook moeten kijken naar de waarde van dingen. De oude pet van vader heeft misschien meer emotionele waarde, maar het is niet helemaal eerlijk als die aan de één gegeven wordt, terwijl de ander een antieke glazenset ter waarde van duizenden euro's krijgt. Over dit soort dingen ontstaat vroeg of laat altijd frictie. Maak daarom een lijst met daarop de kostbaarste zaken en probeer aan al deze zaken een prijskaartje te hangen. Denk bijvoorbeeld aan een huis, de auto, sieraden, verzamelobjecten, antieke meubels, enzovoorts. Maak deze lijst gezamenlijk, zodat iedereen het er uiteindelijk mee eens is dat die lijst correct is.

4. Verdeel de kostbare zaken

   Verdeel vervolgens de kostbare zaken. Het is het handigst om hierbij het volgende te doen: zorg ervoor dat iedere erfgenaam een bedrag hecht aan elk kostbare object. Tel per erfgenaam het totaalbedrag op. Dat is het bedrag waarvan die erfgenaam denkt dat het verdeeld moet worden. Deel dat vervolgens door het aantal erfgenamen en je krijgt voor iedere erfgenaam een bedrag waarvan hij of zij denkt dat hij daar recht op heeft.
   
   Kijk vervolgens naar waar iedere erfgenaam de meeste waarde aan toekent. Iemand die denkt dat een kast €10.000 waard is, zal deze liever willen hebben dan iemand die denkt dat dezelfde kast €5.000 waard is. Het is het handigst om die eerste erfgenaam dan de kast te geven, terwijl de andere erfgenamen iets krijgen dat volgens hen ook €10.000 waard is.
   
   Als er kostbare zaken zijn waar niemand op zit te wachten, dan is het het meest praktisch om datgene te verkopen. Houd de vraagprijs ergens rond het gemiddelde van de door de erfgenamen toegekende waarde. Als het goed verkocht is, kan het bedrag verdeeld worden met de rest van het geld.

5. Verdeel de 'gewone' dingen

   In een gemiddeld huishouden zijn ook nog  heel veel niet speciaal kostbare zaken te vinden. Die zullen ook verdeeld moeten worden. Doe dit op een moment dat alle erfgenamen erbij zijn, zodat niemand het gevoel heeft iets misgelopen te zijn. Voer deze verdeling in één dag uit en laat alles wat overblijft ophalen door een kringloopwinkel. Zo sleept deze verdeling zich niet ellendig lang voort.

6. Verdeel het geld

   Het geld verdelen - als dat er is - is de allerlaatste stap. Vaak gebeurt dit pas enkele maanden nadat iemand is overleden. De reden hiervoor is eenvoudig; het is belangrijk dat eventuele lopende rekeningen, abonnementen, enzovoorts, nog uit de erfenis betaald worden, zodat daar niet later iemand voor opdraait. Ook komt de Belastingdienst nog om de hoek kijken; de overledene moet nog inkomstenbelasting betalen over de periode in het lopende jaar waarin hij of zij nog leefde én over de erfenis moet successierecht betaald worden. De kosten die nog uit de erfenis betaald moeten worden mogen afgetrokken worden van het totaalbedrag waarover successierechten betaald moeten worden; je betaalt dus alleen successierechten over wat daadwerkelijk verdeeld wordt.
   
   Zodra alle praktische zaken geregeld zijn, maak je een overzicht van wat er nog aan geld te verdelen is. Deel dat in gelijke delen en overleg met de andere erfgenamen of zij het eens zijn met deze verdeling. Als dat het geval is, kan iedereen uitbetaald worden en kunnen de bankrekeningen van de overledene opgeheven worden.

Do's

• Als je geen of weinig problemen verwacht bij de verdeling van de erfenis, kun je overwegen een gevolmachtigde aan te stellen. Die mag dan namens de erfgenamen belangrijke stukken ondertekenen
• Volg indien aanwezig het testament op. Het heeft weinig zin hier tegen in beroep te gaan; notarissen dienen hun cliënten te adviseren in het opstellen van een testament, dus de kans dat hier onwettige constructies in gebruikt zijn, is niet heel groot
• Probeer iedereen zoveel mogelijk bij de verdeling van de erfenis te betrekken

Don'ts

• Trek de verdeling je niet té persoonlijk aan. Dat leidt in veel gevallen tot onvrede en ruzies
• Heeft iemand geen testament achtergelaten of in het testament niets gezegd over (achter)kleinkinderen? Beperk je in de verdeling dan tot de eerste erfgenamen, in veel gevallen de kinderen. Als een van de kinderen zijn of haar eigen deel wil delen met de eigen kinderen (de kleinkinderen van de overledene), dan is dat prima, maar het is niet logisch of vanzelfsprekend dat iemand met (meer) kinderen een groter erfdeel krijgt, om in staat te zijn de kleinkinderen ook iets te geven. Als dat de uitdrukkelijke wens was van opa of oma, dan was dit wel aangegeven in het testament

Bron