Hoe digitaliseer ik mijn oude platen

Hoedoe door: Wim Guiking

Bekijk het profiel van Wim Guiking
Aantal Hoedoes: 20

Benodigdheden

• Platenspeler en (voor)versterker
• Of: usb-platenspeler
• Pc met goede geluidskaart
• Muziekbewerkingsprogramma

Stappen

1. Koop een usb-platenspeler

   Verreweg de beste methode is het kopen van een usb-platenspeler. Al verkrijgbaar vanaf 50 euro, maar muziekkritische oren willen graag een kwalitatief betere, die wat duurder is. Aansluiten op de pc, waarop een muziekprogramma is geïnstalleerd, en draaien maar.
   Deze platenspelers zijn volop tweedehands te koop. Of koop een nieuwe, en doe die na de digitaliseringsklus van de hand. Bij sommige spelers is het nóg makkelijker: usb-stickje aansluiten op de platenspeler en spelen maar.
   Wil je werken met een usb-platenspeler, ga dan verder naar stap 5.

2. Check je platenspeler

   Een oude platenspeler, draaitafel of pickup die jarenlang heeft stilgestaan, heeft vaak geen goede rubberen aandrijfriem meer. Een goede muziekwinkel kan je aan een nieuwe helpen. Is de riem in orde, controleer dan of het toerental nog exact 33 of 45 is. Heeft de platenspeler daar zelf geen visuele mogelijkheid voor (zwarte blokje langs de randen), speel dan een song af tegelijk met diezelfde song van een cd, of een gedownloade versie. Een onzuiver toerental is dan snel geconstateerd – maar er is helaas meestal niks aan te doen. Controleer ook of de naald nog scherp genoeg is. Een nieuwe is zeker nog te koop.

3. Controleer je versterker

   Is een (voor)versterker lang niet gebruikt, dan kan hij door stof, vocht of binnendringende beestjes vervuild zijn geraakt. Dat kan de geluidskwaliteit beïnvloeden of zelfs tot kortsluiting leiden. Speel er wat muziek mee af, en je hoort vanzelf of het geluidproductie nog goed is.
   Sommige platenspelers hebben een ingebouwde voorversterker.

4. Sluit de versterker aan op je pc

   Zorg ervoor dat je de juiste stekkertjes hebt. Dat kan verschillen per versterker en per pc. Meestal is ‘tape out’ de juiste uitgang van de versterker en bij de pc de ingang ‘line in’ de juiste toegangspoort.
   Vergeet niet de versterker te aarden. Anders krijg je makkelijk gezoem of gebrom.

5. Installeer een muziekbewerkingsprogramma

   Om het binnenkomende signaal op je pc te verwerken, heb je een speciaal programma nodig, waarmee je meestal ook de muziek kunt nabewerken.
   Er is een ruime keuze aan programma’s, die nog vaak gratis zijn ook. Probeer bijvoorbeeld Audacity, Audiograbber, Soundforge of Vinylripper. Een link daarheen vind je onderaan dit artikel. En er zijn er nog veel meer.
   Mogelijk is de geluidskaart van je pc te eenvoudig – luister zelf of je het resultaat goed genoeg vindt.

6. Inregelen en testen

   Zijn alle aansluitingen in orde, speel dan een lp af en neem hem op. Nu eerst afluisteren of het resultaat naar wens is. Speel wat met de volumeknop en eventueel de equalizer, en luister of dat wat uitmaakt.

7. Kies een muziekformat

   Met een goed muziekbewerkingsprogramma is het mogelijk om te kiezen voor een geluidsformat van de digitale opnames: mp3, aiff, wav, aac of nog wat anders. Ze hebben allemaal hun voor- en nadelen. Wav is hoogwaardig, maar geeft grote bestanden; dit is een goede keuze voor wie de muziek niet op de computer wil laten staan, maar wil branden op cd.
   Met de keuze voor mp3 zit je bijna altijd goed. Mogelijk staat de bitrate nog standaard ingesteld op 128k. Maak daar 256 van. Dat geeft weliswaar grotere bestanden, maar een iets beter geluid, en is feitelijk de nieuwe standaard. Kies zo mogelijk voor een nog hogere bitrate, en beluister de verschillen. Hoor je geen verschil tussen twee opties, kies dan voor de lagere bitrate.

8. Vind je uurtjes

   Lp’s digitaliseren vreet tijd. Dus kies wat platen uit, er zorg ervoor dat je andere, praktische klusjes omhanden hebt. Zet een lp op, en ga wat anders doen. Zorg ervoor dat je aan het einde van een lp-kant weer present bent, anders neemt het programma een heleboel stilte of ruis op, die je later weer moet verwijderen.

9. Bewerk de muziek

   Met je muziekbewerkingsprogramma kun je nu de muziek bijwerken. Zo nodig wat oppeppen. En de (per ongeluk opgenomen) loze stukken aan het einde verwijderen. Hinderlijke tikken, krassen  en ruis kun je verwijderen. Dat kan automatisch, maar kijk daarmee uit: voor je het weet, haal je veel dynamiek uit de muziek. Probeer dit eerst uit met een kopie.
   Handmatig harde tikken verwijderen kan. Kijk naar de grafische weergave van het geluid (niet elk programma heeft dat), rek dat extreem uit en je ziet plotselinge uitschieters – dat zijn de tikken van krassen. Die kun je handmatig wegknippen, tot op de eenduizendste seconde.

Do's

• Verwijder de lelijkste krassen en tikken digitaal.
• Zoek de hoesontwerpen op internet erbij.

Don'ts

• Zonder controle automatisch ruis verwijderen.
• Meerdere keren converteren naar een ander format.

Meer uitleg

• Audiograbber, muziekbewerking
• Audacity, muziekbewerking